سخنرانی اخلاقی پیرامون نماز دوشنبه – 27 مهر 1394 – 5 محرم الحرام 1437 – 19 اکتبر 2019 • صبح – به لطف خدای متعال – در مجلس روضه ی حسینیه ی کاشانی فرید (خیابان ظفر، تهران) حاضر شدم و از مطالب سخران محترم، آقای حاج غلامرضا رضوانی استفاده نمودم. برخی نکات این جلسه را ثبت کرده ام: • کمتر آیه ای در قرآن راجع به کمیّت نماز و مقوله ی رکعات آن است؛ مثل آیه ای که راجع به نقص نماز در سفر است؛ بلکه آیات قرآنی نماز عمدتاً راجع به کیفیت آن است. یکی از آن آیات این است: «الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ» (مؤمنون،2)؛ آنان که در نماز خود خاضع و خاشعند. • خشوع یعنی حضور قلبِ توأم با تواضع، احترام و ادب. روح نماز خشوع در نماز است. زمانی این خشوع در ما ایجاد می شود که این جسم نماز، به مرحله ی روح نماز پیوند می خورد. اگر خشوع در روح نماز پیدا شد، خشوع در اعضا هم حاصل می شود. • یک نفر در خدمت پیامبراکرم صلی الله علیه و آله نماز می خواند و خودش را می خاراند (و حرکاتی که نشانه ی کم توجه ی او به ذات مقدس ربوبی بود)، پیامبر فرمودند: اگر قلبش خاشع بود اعضا و جوارحش هم خاشع می بود. • دستوراتی در این زمینه داده اند که یکی از راه های تحصیل عملی خشوع، آن است که آنقدر خداوند در نظر ما بزرگ جلوه نماید و دنیا آنقدر در نظر ما کوچک شود که نماز، همراه با خشوع شود. امیرالمومنین علیه السلام در خطبه ی متقین، بیش از صد ویژگی از اوصاف ایشان را بیان می فرمایند؛ از جمله این که: «عَظُمَ الْخَالِقُ فِی أَنْفُسِهِمْ، فَصَغُرَ مَا دُونَهُ فِی أَعْیُنِهِمْ». • از آیات دیگر در ارتباط با کیفیت نماز این است که: «وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ» (معارج،34). و آنان که همواره بر (شرایط ظاهری و معنوی) نمازهایشان محافظت دارند. • ما دو نوع محافظت داریم که هر دو باید مورد اهتمام قرار گیرد: محافظت بر شرایط ظاهری و محافظت بر شرایط باطنی. در شرایط ظاهری، حتماً علم به احکام صحت نماز فرادا و جماعت لازم است و از جمله شرایط باطنی قبولی نماز – بلکه مهمترین آن ها - پذیرش ولایت اهل بیت علیهم السلام است؛ «وَ بِمُوَالاتِکُمْ تُقْبَلُ الطَّاعَهُ الْمُفْتَرَضَهُ وَ لَکُمُ الْمَوَدَّهُ الْوَاجِبَهُ ». معنی ولایت یعنی «مَنْ أَطَاعَكُمْ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَاكُمْ فَقَدْ عَصَى الله ». برخی شرایط باطنی هم مانع قبولی نماز است؛ از جمله: عاق والدین بودن، و عدم رعایت حقوق مؤمنین. • در کربلا امام حسین علیه السلام فرمودند: ندا دهید، که کسی که دِینی بر گردنش هست در رکاب من نجنگد (تا آن که آن دِین را بپردازد). و فرمودند من از پیامبرخاتم صلی الله علیه و آله شنیدم که فرمودند: «مَنْ ماتَ وَ عَلَیْهِ دَیْنٌ أُخِذَ مِنْ حَسَناتِهِ یَوْمَ القیامه».