مستند «مسافر به یاد مانده» مستندی یک ساعته از زندگانی و تلاش های علمی و اجتماعی شهید سیدحسن شیرازی رحمه الله علیه که در بامداد شنبه، 1399/12/30 دیدم. انصافا این همه تلاش اجتماعی با آن جهد علمی و تالیفات ماندگار و محققانه چگونه جمع می شود! ... «موسوعة الكلمة» تأليف سيد حسن حسينى شيرازى، به زبان عربى و مشتمل بر بيان كلمات و جملات خداوند متعال، اهل‌بيت علیهم السلام و برخی از اصحاب مى‌باشد. كتاب با مقدمه ی مؤلف آغاز و مطالب در بيست و شش جلد، تنظيم شده است. متن، داراى موضوعات گوناگون در زمينه دينى است كه به صورت بسيار منظم و دقيق تدوين شده است. مؤلف در مقدمه، مطالبى در مورد موضوع كتاب بيان نموده است. وى پيرامون كتاب چنين ذكر كرده: «در اين مجموعه، به رواياتى كه به صورت صحيح از معصومين علیهم السلام يا به تصحيح علماى متقدم يا عارفين به جايگاه حديث به ما رسيده، اكتفا كرديم و به ساير مصادر استناد نكرديم». وى هم‌چنين بيان نموده كه مطالب كتاب، با هم مرتبط بوده و در برخى موارد احاديث تكرار شده است. عنوان هر جلد كتاب متفاوت است. جهت آشنايى با مطالب و موضوعات مختصرى از برخی مجلدهاى كتاب ارائه مى‌گردد: جلد اول، كلمة الله: اين جلد با موضوع عقايد و سرآغاز آن توحيد مى‌باشد. مؤلف، در ابتدا روايت يا قسمتى از روايت را بيان نموده و سپس با عنوان «قال الله عزوجل» مطالب ديگر را بيان نموده است. اولين روايت، «كلمة لااله الاالله حصني» است. در پايان اين جلد، آياتى از سور قرآنى بيان شده است. بخش‌هاى اصلى اين جلد عبارت است از: معارف؛ سیاسیات؛ اجتماعیات؛ اخلاقيات؛ عبادات؛ ادعيه؛ مواعظ. يكى از موضوعات اين جلد، خَلقيات است. در ابتداى اين بخش، احاديثى پيرامون عقل بيان شده و «اول ما خلق الله» اولين روايت اين بخش است. جلد دوم، كلمة الاسلام: در ابتداى آياتى از قرآن كريم ذكر شده و سپس مقدمه مؤلف پيرامون اسلام و امت اسلامى بيان شده است. موضوع ابتدايى «النواقص أولاً» مى‌باشد كه نویسنده در آن، در مورد امت اسلامى مطالبى را ذكر نموده و توضيح داده است. در پايان اين جلد خاتمه‌اى ذكر شده است. مؤلف، در مقدمه جلد سوم با عنوان «كلمة رسول الاعظم» مطالبى پيرامون رسول گرامى اسلام صلی الله علیه و آله و برخى از آداب و اخلاق ایشان بيان نموده است. اولين موضوع اين جلد الهيات و آخرين موضوع، عبادات بوده و در پايان متفرقاتى نيز ذكر شده است. يكى از بخش‌هاى مفصل اين جلد، «رسائل» است كه مشتمل بر نامه‌هايى است كه پيامبر صلی الله علیه و آله به افراد و گروه‌هاى مختلف نوشته اند. برخى از اين نامه‌ها بسيار كوتاه و خلاصه و برخى مفصل است. جواب برخى از نامه‌ها ذكر شده است. عناوين برخى از نامه‌ها به اين شرح است: نامه به ملك روم؛ نامه به نجاشى؛ نامه به قيصر روم؛ نامه به ملك عمان؛ نامه به اسقف اعظم؛ نامه به معاذ بن جبل. موضوعات اين نامه‌ها، دعوت به اسلام، ارشاد و نصيحت، درخواست كمك، موعظه به اطرافيان و ... مى‌باشد. جلد چهارم و پنجم، «كلمة إمام أميرالمومنينعلیه السلام» است. در ابتداى اين جلد، مطالبى راجع به كلمه بيان شده است. موضوعات ذكر شده در اين جلد مانند قبل مى‌باشد. از جمله بخش‌هايى كه مفصل به آن پرداخته شده «مواعظ» است. اولين موضوع جلد پنجم «سیاسیات» مى‌باشد كه با خطبه ی معروف شقشقيه شروع شده است. بيشترين مطالب كه در اين بخش بيان شده، از كتاب شريف نهج‌البلاغه است. جلد ششم، «كلمة فاطمة الزهراء» است. در اين جلد، ابتدا در مورد مطالب بيان شده در اين مجلد توضيحاتى ذكر شده است. يكى از موضوعات عنوان شده «وصايا» است. اولين مطلبى كه در اين قسمت بيان شده، مربوط به لحظات آخر و كلمات آخرين حضرت زهرا سلام الله علیها خطالب به امیرالمؤمنین علی علیه السلام است. آخرين بخش اين جلد، متفرقات است كه در آن جملات مختلف حضرت بيان شده و مختصرى شرح داده شده است. نبويات، عقايد، معارف، اخلاق، عبادات، احكام، اجتماعیات، ادعيه، مناقضات، مناظرات، حكم و سیاسیات، موضوعات ديگرى است كه در كلمات حضرت زهرا سلام الله علیها مى‌باشد. جلد هفتم، كلمه امام حسن علیه السلام مى‌باشد. مؤلف، در مقدمه اين جلد به بيان مطالبى پيرامون شخصيت امام مجتبی علیه السلام پرداخته و برخى از صفات ایشان را توضيح داده است. مطالب مجلدات ديگر نيز به همين ترتيب، به سخنان هر یک معصومين علیهم السلام اختصاص يافته است. مصادر تحقيق در پايان هر جلد بيان شده است. در جلد بيست و ششم، برخى از فهرست‌هاى موضوعى مانند آيات قرآن، اجتماعیات، احكام و... بيان شده است. توضيحات در پاورقى‌ها آمده است.