کارگاه ها و کلاس ها > اعتقادی و اخلاقی > در محضر مکیال المکارم - 30 جلسه ی اول
          

در محضر مکیال المکارم
با محوریت کتاب «درسنامه ی مکیال»
جلسه ی سوم - تاریخ: 1402/8/26**

دانلود فایل صوتی
قسمت اول		   52 دقیقه مباحث مطرح شده: جایگاه اعتقاد به امام عصر علیه السلام در دین:
• در بررسی تکلیف جلسه ی قبل، در طول هفته گذشته کاری که در آن اختیار نداشته باشیم وجود نداشت! همه ی کارها با اختیار انجام شد یا با اختیار انجام نشد.
• فرد اگر اختیار نداشته باشد، پاداش و اجر و توبیخ معنا پیدا نمی‌کند؛ اگر اختیار را باور کنیم دیگر کمتر تحت تأثیر جو قرار می‌گیریم.
• ما با اختیار خودمان به در خانه ی ائمه علیهم‌السلام رجوع می‌کنیم.
• بعضی افراد با امکانات کمتر از ما، کارهای پر اثری انجام داده و می‌دهند؛ ما هم همت کنیم.
• با مُراجعه به آیات قرآن و روایات می‌یابیم که هر کس باید نسبت به امام زمان عصر خودش یک اعتقاد، توجه، خضوع و اطاعت ویژه و مستقلی داشته باشد. روایت مشهوری است از وجود نازنین خاتم الانبیا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم که فرمودند: مَن مَاتَ وَ لَم یَعرِف إمامَ زَمانِهِ ماتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّه. هر کس بمیرد و نشناسد امام زمانش را، بر مرگ جاهلیت مرده است. یعنی هدایت نیافته، یعنی در تاریکی مرده، یعنی در گمراهی مرده یعنی ثمره همه زحمات زندگیش چیزی جز بدبختی و آتش نیست.
• امیرالمومنین علیه‌السلام در خطبه ی۱۹۰ نهج البلاغه می فرمایند: مَن ماتَ مِنكُم على فِراشِهِ و هُو على مَعرِفَةِ حَقِّ ربِّهِ و حَقِّ رَسولِهِ و أهلِ بَيتِهِ ماتَ شَهيدا، و وَقَعَ أجرُهُ علَى اللّهِ، و استَوجَبَ ثَوابَ ما نَوى مِن صالِحِ عمَلِهِ، و قامَتِ النِّيَّةُ مَقامَ إصلاتِهِ لِسَيفِهِ. محققاً کسی که از شما در بستر خویش بمیرد و آنچنان که باید معرفت حق متعال را داشته باشد، و آنچنان که باید معرفت پیامبر اکرم را داشته باشد و آنچنان که باید معرفت اهل بیت پیامبر را داشته باشد، شهید از دنیا رفته است و مزدش با خداوند است و مستوجب پاداش عمل شايسته اى است كه در نيّت داشته است و اين نيّت به منزله ی شمشير كشيدن او در راه خداست.
• طبق روایات، مصداق آیه ی: یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الأَمْرِ مِنْکمْ، فقط ائمه معصومین است و هیچ‌کس دیگری نیست.
• رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله: إنّي قَد تَرَكْتُ فِيكُمُ الثّقلَيْنِ، ما إنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهما لَن تَضِلّوا بَعْدي، و أحَدُهُما أكْبَرُ مِنَ الآخَرِ: كِتابُ اللّه ِ حَبْلٌ مَمْدودٌ مِنَ السَّماءِ إلَى الأرضِ، و عِتْرَتي أهلُ بَيْتي، ألاَ و إنَّهُما لَن يَفْتَرِقا حتّى يَرِدا علَيَّ الحَوضَ. امام زمان و قرآن هرگز از هم جدا نمی‌شوند. هنگام خواندن قرآن به این نکته ی معرفتی توجه داشته باشیم.
• کسی که معتقد به امام زمان نیست کافر است،‌ همانطور که طبق آیات قرآن کسی که معتقد به ولایت امیرالمومنین علیه السلام نیست کافر است.
             
دانلود فایل صوتی
قسمت دوم		   29 دقیقه مباحث مطرح شده: دعا و خضوع در برابر غنی بالذات.
• دعا هم عبادت است. دعا یعنی درخواست کردن، طلب حاجت کردن و اعلام نیاز کردن. خدای متعال طلب و درخواست و ابراز خشوع و نیاز ما را در درگاه خودش به عنوان عبادت محسوب می‌کند.
• دعا مخزن عبادت است همچنان که ابر، مخزن باران است. یعنی آن نیازی که تو در خودت ضمن دعا می‌بینی و خضوعی که در برابر خدای متعال حس می‌کنی، این ریشه ی عبادت است.
• برای آن که جایگاه دعا را درک کنیم، باید بیچارگی خود را و غنای مطلق خدا را بفهمیم.
• بعد نمازهای ظهر یا عصر یا مغرب، مدتی بنشینم و تأمل کنیم که ما چه دارم که مال خودمان باشد؟ ما برای خدا چه‌کار کردیم که پدر و مادری اینطور نصیبمان شده؟ هیچ! من از آن  خانم یا از آقای همکارم چه بندگی بیشتری نسبت به درگاه خدا داشتم که مثلاً او در سرش یک تومور دارد و من ندارم! چند بار خدا را شکر کردیم برای انواع نعمت هایی که به من داده است؟
• خدا همان‌طوری که اسبابی فراهم می‌کند که ما متذکر به دعای بیشتر و خضوع بیشتر و درخواست بیشتر به درگاهش ‌شویم، همان‌طور هم اسبابی فراهم می‌کند تا برای ما گشایش‌هایی ایجاد کند.

 

 

جلسه ی پنجم - تاریخ: 1402/9/10**

دانلود فایل صوتی
قسمت اول		   52 دقیقه مباحث مطرح شده: • تا آن جایی که مشهور است امام زمان علیه السلام به نوشتن دو کتاب دستور فرمودند؛ یکی کتاب کتاب کمال الدین و تمام النعمه و دیگری مکیال المکارم. حضرت به جناب شیخ صدوق دستور نوشتن کتابی می‌دهند با موضوع غیبت‌های انبیا و اولیای پیشین برای حفظ اعتقاد مردم نسبت به این که غیبت امام زمان امر بی‌سابقه‌ای نیست. این یک آزمونی بوده که برای امت‌ های قبل هم رخ داده است. کتاب دیگر مکیال المکارم است که اسم کتاب را هم خودشان می‌گذارند. معنی مکیال در کتاب المنجد آمده است؛ «پیمانه کردن»، «سنجیدن»، ظرفی که با آن اندازه‌گیری می‌شود. مکارم جمع «مَکرِمَه». یعنی نیکویی‌ها، خوبی‌ها، فضیلت‌ها که با این توضیح مکیال المکارم یعنی معیار سنجش نیکویی‌ها.
• ملاک خوبی و ملاک تقوا و ملاک بندگی خدا میزان توجه به امام‌زمان علیه السلام است، عرض ارادت به امام زمان، تلاش برای خروج امام زمان از زندان غیبت است؛ به عبارت دیگر: اگر کسی نام امام زمان، یاد امام زمان، دعایِ بر فرج امام زمان، از فکر و زبان و زندگی اش نرفت در کمالات از دیگران پیشتاز تر است.
• در ارتباط با جمله ی «تنها راه تقرب به خدا ارتباط با وجود امام زمان علیه‌السلام است» که در صفحه شانزده درسنامه مکیال (جلد اول) آمده به دو روایت اشاره شده است.
• در ادامه نکته مهمی در باب فعل اختیاری مطرح شد و آن این که: شک اختیاری است یا نه؟ شک در دل آدمی می‌افتد یا آدمی خودش، خودش را در شک می اندازد؟
• موضوع دیگری که در بخش اول جلسه مطرح شد پاسخ به این سوال بود که: اگر امام زمان علیه السلام ولی خداست و همه کاره ی خلقت، چه نیازی به دعای ما دارند؟
             
دانلود فایل صوتی
قسمت دوم		    40 دقیقه مباحث مطرح شده: • با اشاره به جمله نوشته شده در صفحه 62 کتاب درسنامه ی مکیال: «بر شما باد به دعا که در تقرب به خدا چیزی مثل آن نمی یابید» بحث تقرب به خدای متعال توضیح داده شد.
• تقرب به خدای متعال در هر درجه‌ای به معنای جلب خشنودی، ثواب و رحمت حق متعال است. همه‌ ی این ها تقرب به خداست با درجات مختلف. خشنودی خدا، در خشنودی و رضایِ حجتش است. چون اصلا ما راجع به خدا، فعل خدا، خشنودی خدا، غضب خدا، قهر خدا نمی توانیم حرفی بزنیم. تمام این ها وادی مخلوق است و خدا خالق ایست. حال خداوند در همین وادی مخلوقی افرادی را قرار داده، ذوات مقدسه‌ای قرار داده است که ما برای این که متذکر بشویم به این که خدا به چه امری خشنود می‌شود. با رضا و سخط این ذوات مقدسه به این مطلب پی می بریم؛ تقرب به خدای متعال در عالم وجود و مخلوقات، تقرب به حجت خداست و حجت زمان است و دوری از حجت زمان دوری از خداست
• پس از بیان دو روایت چنین نتیجه گرفته شد که: با رجوع به عقل و نقل می یابیم یکی از بهترین کارهای عملی و خیر برای تقرب به خدا، خشنودی خدا و جلب رضای خدا، آن است که یک نفر را که از امام زمانش دور افتاده، به در خانه امام زمان و حجت خدا برسانیم.

 

 

جلسه ی هفتم - تاریخ: 1402/9/24**

دانلود فایل صوتی
قسمت اول		   39 دقیقه مباحث مطرح شده: •  در ابتدا کتاب «نهج الدعا و الزیاره» که دعاها و زیارات مخصوص به ائمه علیهم السلام را به صورت طبقه بندی شده جمع آوری نموده معرفی شد. در جلد ۱۰ این کتاب از ادعیه ی امام هادی علیه السلام در وداع از امیرالمؤمنین علیه السلام پس از زیارت در نجف نقلی آمده با این مضمون که: خداوندا قلوب ما را برای اطاعت، تسلیم، محبت، پندپذیری و خوب یاری کردن نسبت به اهل بیت علیهم السلام خاضع و ذلیل فرما. در توضیح این عبارات، به جایگاه ما و قلوب ما در مقابل اهل بیت و اوليای خداوند علیهم السلام و پذیرش اوامر الهی و دستورات دین اشاره شد.
•  در ادامه ی مطالعه جلد اول کتاب درسنامه ی مکیال المکارم در صفحه ۱۶ به کتاب نجم الثاقب اثر محدث نوری در خصوص وظایف مردم نسبت به امام زمان علیه السلام اشاره شد.
             
دانلود فایل صوتی
قسمت دوم		   41 دقیقه مباحث مطرح شده: •  توضیحاتی راجع به نویسنده ی کتاب ارزشمند مکیال المکارم، بیان شد: مرحوم فقیه احمدآبادی نویسنده ی شریف کتاب مکیال المکارم در سال ۱۳۰۱ قمری بدنیا آمدند و در سن ۴۷ سالگی از دنیا رفتند؛ مادرشان به هنگام تولد و پدرشان در هنگام جوانی ایشان از دنیا رفتند. در عین اشتغال به مصائب و مشکلات، تلاش بسیاری در ترویج مذهب تشیع با نگارش کتب متعدد به زبان فارسی و عربی داشتند. زکاوت و هوش ایشان همراه اراده ی قوی در انجام امور، از دوران جوانی مشخص بود که برکات فراوانی هم داشت که نشان از نیت خاص و پاک ایشان بوده است. بدیهی است که با این اهداف والا به زرق و برق دنیا توجهی نکردند و به اندکی از امور معیشت و دنیا قناعت نمودند.
•  در تذکری به مباحث خانوادگی: در باب قناعت و سایر مفاهیم کلی لازم است معنی و حدود تعاریف در بین افراد خانواده تبیین گردد تا از اختلاف در آینده پیش گیری گردد.

 

 

جلسه ی سیزدهم - تاریخ: 1402/11/13**

دانلود فایل صوتی
قسمت اول		   46 دقیقه مباحث مطرح شده: • مرحوم سیّد محمّد تقی موسوی اصفهانی کتاب شریف مکیال را در ۸ باب تنظیم کرده اند:
• باب اول: وجوب شناخت امام زمان ارواحنا فداه.
• باب دوم: اثبات امامت امام زمان عجّل ‌الله فرجه؛ شیعه ابتدا باید با توجه به آیات و روایات، امام خود را بشناسد و پس از شناخت، می‌بایست هر دستوری از جانب ایشان را رعایت کند؛ چه علّت و حکمتش را بداند و چه نداند. یکی از راه‌های نفوذ شیطان این است که با پررنگ جلوه دادنِ برخی عناوین و القاب، ما را مطیعِ محض سخنانِ غیرِ معصومان ‌کند. باید بدانیم اعتبار هر سخنی، مطابقت آن با قرآن و روایات است.
• باب سوم: ذکر بخشی از حقوق و الطاف حضرت نسبت به ما.
• باب چهارم: خصوصیات امام زمان علیه‌السلام که سبب می‌شود ایشان را شایسته ی دعا کردن بدانیم.
• باب پنجم: بیانِ مکارم و آثارِ دعاءِ بر فرج.امام عصر عجّل ‌الله فرجه. می‌فرمایند: اکثِرو‌ الدُّعا بِتَعجیلِ الفَرَج، فَاِنّ ذلِکَ فَرَجُکُم. برای فرج بسیار دعا کنید، که فرج من، فرج شما نیز هست. برای توضیح این روایت دو توضیح وجود دارد؛ اوّل آن که اگر دعا کنیم و ظهور، میسّر شود، فرج و گشایش برای زندگی تمام خلق، پیش می‌آید. دوّم، اگر حتی ظهور، اینک حاصل نشود، خودِ دعای بر فرج، برای شما مشکل‌گشایی می‌کند.
• باب ششم: اوقات و مکان‌ها و حالات خاص دعای بر فرج.
• باب هفتم: چگونگی دعا کردن. تاکید بر برتریِ دعاهای ماثور نسبت به دعاهای خودمان. (دعای ماثور یعنی دعای مستند و منتسب به حجّت خدا).
• باب هشتم: ۸۰ تکلیف از تکالیفی که ما باید در زمان غیبت، انجام دهیم.
             
دانلود فایل صوتی
قسمت دوم		   52 دقیقه مباحث مطرح شده: • در ابتدای بخش دوم این جلسه روایت داستانی شنیدنی از کتابِ «در سایه ی خورشید»، خوانده و به این مهم توجه داده شد که کسی که در مسیر حق است و حق را می‌داند هرگز نباید فکر کند یا بگوید من تنها هستم و کاری از من ساخته نیست! یا بگوید مگر من به تنهایی چه کار می‌توانم بکنم؟ باید بدانیم که حتی اگر تنها بودیم هم موظّفیم قدمی برداریم و به خاطر کم بودن تعداد، از تبلیغ و دفاع از دین خدا دست بر نداریم. همان‌طور که امیرالمومنین علی علیه السلام در بخشی از خطبه ی ۲۰۱ نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «یا ایُّهَا النّاس! لا تَستَوحِشوا فی طَریقِ الهُدی لِقِلَّهِ اَهلِه فَاِنَّ النّاسَ اجتَمِعوا عَلی مائِدَهَ شِبَعُها قَصیر وَ جوعُها طَویل.» ای مردم در راه هدایت، از این که در اقلّیت هستید نترسید، زیرا مردم بر سر سفره‌ای گرد آمده اند که سیریِ آن کوتاه و گرسنگی‌اش طولانی است.

 

 

جلسه ی بیست و دوم - تاریخ: 1403/3/18**

دانلود فایل صوتی
قسمت اول		   62 دقیقه مباحث مطرح شده: با محور قرار دادن صفحه ی 76 کتاب «درس نامه ی مکیال المکارم»:
• راجع به جناب احمد بن اسحاق قمی ماجرایی بیان شد. درس در مورد نصوص امامت امام زمان علیه السلام است که در مورد آن توضیحاتی داده شد.
• حدیثی از امام صادق علیه السلام در مورد ایمان آوردن اولی و دومی: این دو لحظه ای به خدا ایمان نیاوردند چه برسد به پیغمبر خدا.
• در ارتباط با جواب دادن به شبهات توضیحاتی داده شد؛ در مواجهه با متشابهات به محکمات مراجعه می کنیم و محکمات را به واسطه ی برخورد با متشابهات زیر سؤال نمی بریم.
             
دانلود فایل صوتی
قسمت دوم		   37 دقیقه مباحث مطرح شده: تذکر ابتدایی:
بیان شد که: کسانی که در جلسات «سیدمحمد خردمند» شرکت می کنند یا فایل صوتی و تصویری جلسات را می شنوند و یا می بینند، بدانند که بنده هیچ کس را به شخص خود، دعوت نمی کنم و هیچ ادعایی هم ندارم؛ من تلاش می کنم داشته ها و یافته هایم را در مسائل اعتقادی، اخلاقی، روانشناسی و تربیتی در اختیار کسانی که طالب هستند قرار بدهم. باید در انجام هر کاری و شنیدن و خواندن هر مطلبی به قرآن، روایات و اهل بیت علیهم السلام تمسک داشته باشیم.
در ادامه ماجرای جناب احمد بن اسحاق خوانده شد و راجع به این جمله توضیح داده شد که:
ما بی صاحب نیستیم؛ باید به لطف خودشان باور و اطمینان قلبی داشته باشیم که امام زمان علیه السلام می شنوند و جواب ما را می دهند گر چهی ما جواب ایشان را نشنویم!